چاه ارت چیست و نحوه اجرای استاندارد چاه ارت

چاه ارت چیست؟

لزوم استفاده از چاه ارت 

     با گسترش روز افزون استفاده از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی اهمیت حفاظت از افراد و قطعات نیز بیشتر می شود، و در بسیاری از موارد استفاده از سیستم چاه ارت برای محل ضروری و حیاتی میباشد.

     لذا سایت تخصصی تک اینورتر با کادری مجرب به سرپرستی دکتر حامد رادمرد اقدام به نصب سیستم ارتینگ و صاعقه گیر برای مناظق مختلف و کاربری های گوناگون می نماید.

     فواید ارتینگ :

۱- حفاظت و ایمنی جان انسان

۲- حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی

۳- فراهم آوردن شرایط ایده آل جهت کار

۴- جلوگیری از ولتاژ تماسی

۵- حذف ولتاژ اضافی

۶- جلوگیری از ولتاژ های ناخواسته و صاعقه

۷- اطمینان از قابلیت کار الکتریکی

روش اجرای چاه ارت

در واقع اجرای چاه ارت سبب می گردد که اضافه ولتاژ تولید شده در بدنه دستگاه های الکتریکی و همچنین ولتاژ بالای ناشی از برخورد صاعقه به ساختمان در زمین خنثی شود. این امر حفاظت از افراد و همچنین دستگاه های الکتریکی را در پی دارد. یک سیستم ارتینگ متشکل از چاه و سیم متصل به چاه می باشد. به طور کلی جریان الکتریکی تمایل دارد از مسیری عبور نماید که مقاومت کمتری دارد. بدن انسان دارای مقاومت در حدود ۲۵۰۰ الی ۵۰۰۰ اهم می باشد. اجرای چاه ارت موجب ایجاد مقاومت در حد ۲ اهم می گردد. از این رو هنگامی که کاربر با دستگاه تماس برقرار می کند جریان الکتریکی از مسیر با مقاومت کمتر یعنی سیستم ارتینگ عبور کرده و بدین صورت کاربر از خطر برق گرفتگی محافظت می گردد.

۱- روش عمقی

۲- روش سطحی

۱- روش عمقی (استاندارد)

در مناطقی که خاک شنی و یا کویری و خشک هستند عمق چاه از ۴ متر تا ۵ متر باید تعیین شود و همچنین از ۱۵ تا ۲۰ کیلو سیم مسی با روش بافت سبدی همراه با ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بنتونیت استاندارد اکتیو یا سوپر اکتیو استفاده شود.

همچنین برای روطوبت رسانی دوره ای از یک لوله ۱ اینچی آب استفاده می شود و اتصالات نقاط از جوش کلدولد استفاده می شود.

برای خوردگی کمتر سیم مسی در طول عمق چاه سیم از سبد تا تابلو چاه ارت از لوله ای دیگر هدایت می شود .

۲ – روش سطحی 

در مناطقی که از خاک رس و یا رطوبت بالا برخورداند از چاه با عمق کمتر و به جای بافت سبد با سیم مسی از صفحه مسی که با جوش کلدولد به سیم متصل میشود استفاده کرد و بنتونیت کمتر اما در شرایط مناسب تر از میله مسی به صورت کوبشی هم میتوان استفاده کرد. اما این روش به عنوان چاه ارت حساب نمی شود و فقط باعث رفع ولتاژ سطحی و ایمنی سطحی میباشد.

   نقشه گرافیکی :

       سبد مسی 

        بنتونیت 

       صفحه مسی 

     قالب جوش کلد ولد

ابعاد در اجرای چاه ارت

در اجرای چاه ارت عمق با توجه به مقاومت مخصوص زمین تعیین می گردد. مقاومت مخصوص زمین نشان دهنده میزان مقاومت حجم مشخصی از خاک در برابر عبور جریان الکتریسیته از سطح مقطع مشخص می باشد. واحد مقاومت مخصوص زمین اهم-متر است. هر چه این مقاومت کمتر باشد عمق اجرای چاه ارت کمتر بوده و هرچه مقاومت مخصوص زمین افزایش یابد، عمق مورد نیاز نیز افزایش می یابد.

در این حالت پس از مشخص شدن جنس خاک و مقاوت مخصوص زمین نوع الکترود (صفحه ای، قائم و افقی) مورد استفاده برای اجرای چاه ارت تعیین می گردد. لازم به ذکر است که متناسب با نوع الکترود مورد استفاده عمق چاه ارت تعیین می شود. به طوری که در مناطق مرطوب که استفاده از الکترودهای صفحه ای کاربرد بیشتری دارد عمق چاه حدود 2 متر است. الکترودهای قائم با توجه به اثرگذاری بالا و همچنین فضای مورد نیاز کم تر بیشتر در اجرای چاه ارت مورد توجه قرار گرفته اند. عمق چاه ارت در این حالت حداقل دو و حداکثر 15 متر می باشد. در زمین هایی با وسعت کافی که امکان حفر چاه ارت در اعماق بالا وجود ندارد از الکترودهای افقی با عمق 50 تا 80 سانتی  متر استفاده می شود.

حفر چاه ارت

در مرحله بعد جهت اجرای چاه ارت، اقدام به حفاری چاه در ابعاد و مکان تعیین شده می نمایند. سیم مسی که به صفحه متصل شده است باید تا بیرون چاه امتداد یابد. از این رو باید شیاری به عمق ۶۰ سانتی متر از چاه تا پای دکل برای مسیر سیم ارت تا برقگیر روی دکل و همچنین برای سیستم ارت داخل ساختمان حفر گردد. در نحوه اجرای چاه ارت باید به این نکته توجه داشت که مسیر سیم ها باید کوتاه ترین مسیر ممکن بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامکان مستقیم و بدون پیچ و خم و فاقد خم های تند باشد.

پر کردن چاه در اجرای ارت

در ادامه اجرای چاه ارت، محلولی از آب و نمک تهیه گردیده و کف چاه ریخته می شود. مقدار این محلول باید به اندازه ای باشد که کل کف چاه را بپوشاند. پس از گذشت ۲۴ ساعت، ته چاه را به ارتفاع ۲۰ سانتی متر از مواد کاهنده (خاک رس ، خاک نرم و …) پر می نمایند. سپس بنتونیت را با آب مخلوط کرده و به صورت دوغاب در می آوردند. این مخلوط به ارتفاع ۲ سانتی متر از کف چاه ریخته می شود. پس از آن صفحه مسی را که دو سیم مسی به آن جوش داده شده در مرکز چاه ارت قرار می دهند.

پر کردن اطراف صفحه مسی

مرحله بعدی اجرای چاه ارت، پر کردن اطراف صفحه مسی (تا بالای صفحه) با استفاده از دوغاب آماده شده می باشد. پس از آن لوله های پلیکای سوراخ شده به منظور تامین رطوبت ته چاه به طور مورب در مرکز چاه و بالای صفحه مسی قرار داده می شود تا هر از چند گاهی بتوان درون لوله آب ریخت و دور صفحه مسی را مرطوب نگه داشت. سپس درون لوله به اندازه ۵۰ سانتی متر با شن پر می گردد. البته قرار دادن لوله پلیکا در چاه هایی که رطوبت ته آن از بالا یا پایین چاه تامین گردد لازم نمی باشد.

اجرای چاه ارت پس از قرار دادن لوله پلیکا مجددا دوغاب ریزی تا ۲۰ سانتی متر بالای صفحه مسی انجام می شود. فضای باقی مانده چاه (تا ۱۰ سانتی متر مانده به سر چاه) با استفاده از خاک معمولی همراه با ماسه و یا خاک سرند شده کشاورزی پر می گردد. ۱۰ سانتی متر باقی مانده را نیز به منظور نفوذ آب باران و آب های سطحی به درون چاه با شن یا سنگریزه پر می کنند. همچنین داخل شیارهای حفاری شده نیز با خاک سرند شده کشاورزی و یا سایر خاک های مناسب پر می گردد.

عوامل موثر در کارکرد بهتر چاه ارت چیست؟

نصب مناسب اتصالات به زمین در چاه ارت می تواند با انتقال جریان اضافی به زمین تجهیزات و افراد را از هر نوع شوک الکتریکی نجات دهد. بسیاری از عوامل در نصب سیستم ارتینگ و استفاده از چاه ارت مناسب نقش اساسی دارند. همیشه مهم است که قبل از تصمیم گیری در مورد نوع خاصی از سیستم و مدارهایی که برای این کار لازم است، همه مسائل را در نظر گرفت.

برخی از عواملی که در کارایی سیستم ارتینگ و چاه ارت تأثیر می گذارد به شرح زیر است:

1. شرایط خاک

خاک نقش اساسی را در تعیین کارایی چاه ارت دارد؛ مقاومت زمین، نمک و سطح رطوبت خاک چگونگی ایجاد چاه ارت را مشخص می کند. به عنوان مثال، چاه ارت در خاک سنگی با خاک مرطوب متفاوت است.

2. مقاومت خاک

مقاومت خاک عامل دیگری است که بر تاسیسات اتصال به زمین و ارتینگ تأثیر می گذارد؛ اما دلیل اهمیت مقاومت خاک در ایجاد چاه ارت چیست.

شرایط مختلف خاک، انواع مختلف مقاومت در برابر خاک را فراهم می کند. هر چه مقاومت خاک بالاتر باشد به تجهیزات بیشتری برای فراهم آوری شرایط نیاز است و خاک با مقاومت کم نیز بسیار خورنده است.

3. نمک های محلول

آب خالص رسانای بد برق محسوب می شود. مقاومت خاک به مقاومت در برابر آب بستگی دارد که به مقدار و هم چنین ماهیت نمک های محلول در آن بستگی دارد.

4. رطوبت در خاک

رطوبت موجود در خاک با در نظر گرفتن مقدار آب موجود در خاک و مقاومت در برابر آب آن آزمایش می شود. از این رو تهیه آب در چاه ارت و اطراف آن برای حفظ رطوبت در آب و هوای خشک بسیار مهم است.

5. محل چاه ارت

مکانی که در آن چاه ارت ایجاد می شود نیز ارزش زیادی دارد؛ در صورت ایجاد چاه ارت در مناطق شیب دار، مناطق تپه ای و مناطق صخره ای، آب از بین می رود. با این حال، در آب و هوای خشک، سطح آب بسیار سریع کاهش می یابد.

6. شرایط آب و هوایی

شرایط آب و هوایی نیز بر روند سیستم ارتینگ و کارایی چاه ارت تاثیر می گذارد؛ وقتی رطوبت در خاک کم و زیاد می شود، رطوبت خاک نیز به همان ترتیب کم یا زیاد می شود. بنابراین، در آب و هوای خشک، مقاومت بالا است و در مناطق مرطوب، مقاومت کم می شود.

هزینه اجرای چاه ارت

برآورد هزینه اجرای چاه ارت با توجه به مقاومت خاک منطقه مورد نظر و روش اجرا متفاوت می باشد. اجرای سیستم ارت در مناطق سنگلاخی با توجه به مقاومت بالای خاک، نسبت به زمین های رسی که مقاومت خاک کمتر است، هزینه بالاتری دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر و هرگونه سوال در زمینه سیستم ارت و ارتینگ می توانید با کارشناسان مجرب ما تماس حاصل بفرمایید.

سوالات متداول در رابطه با چاه ارت